پایگاه خبری کرج امروز - یکی از نوآورانه‌ترین و در عین حال ضروری‌ترین پاسخ‌ها به این چالش‌ها، توسعه شهرهای شناور یا زیستگاه‌های مصنوعی روی آب است. این سازه‌ها که گاه با الهام از مفاهیم زیستی و طراحی‌های مفهومی مانند طرح "Lilypad" وینسنت کالبو شکل می‌گیرند، به عنوان نسل جدیدی از سکونت‌گاه‌های انسانی مطرح شده‌اند. شهرهای شناور به طور کلی با هدف ایجاد فضاهای پایدار، مقاوم و خودکفا روی آب طراحی می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به طور بالقوه میزبان هزاران نفر باشند و با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در حوزه انرژی تجدیدپذیر، تصفیه آب، کشاورزی عمودی و مدیریت پسماند، زیستی هماهنگ با محیط پیرامون فراهم کنند.

در حال حاضر کشورهایی مانند کره جنوبی با پروژه OCEANIX Busan، و مالدیو با ساخت شهرهای شناور برای مقابله با غرق شدن سرزمین‌های‌شان، در خط مقدم این رویکرد قرار دارند. کشورهای دیگری مانند هلند، امارات متحده عربی و ژاپن نیز با سابقه‌ای در ساخت جزایر مصنوعی، وارد فازهای جدیدی از توسعه سکونت‌گاه‌های آبی شده‌اند.

در این میان، نقش مدیریت شهری در طراحی، اجرا و بهره‌برداری از شهرهای آینده حیاتی است. مدیریت شهری نوین دیگر نمی‌تواند محدود به خاک و ساختارهای سنتی باشد، بلکه باید توانایی اداره‌ی سکونتگاه‌هایی سیال، منعطف و فناورانه را نیز داشته باشد. این نوع مدیریت نیازمند درک عمیق‌تری از مسائل زیست‌محیطی، اجتماعی، فناورانه و اقتصادی است.

از طراحی شهری شناور که باید برابر طوفان‌ها و تغییرات اقلیمی تاب‌آوری داشته باشد، تا سیستم‌های حمل و نقل دریایی، قوانین سکونت، تأمین منابع انرژی و امنیت غذایی، همه و همه نیازمند ساختاری مدیریتی هوشمند، چندرشته‌ای و آینده‌نگر است. مدیریت چنین شهرهایی باید توانایی سیاست‌گذاری برای توسعه پایدار، تعامل با فناوری‌های نو، و ایجاد ساختارهای مشارکت‌پذیر برای ساکنین را داشته باشد.

حتی مفهوم شهروندی نیز در این شهرها دچار تحول می‌شود و نیازمند بازتعریف است. شهروندان آینده نه‌تنها مصرف‌کننده خدمات، بلکه مشارکت‌کننده فعال در فرآیندهای تصمیم‌گیری، تولید انرژی و حتی تولید غذا خواهند بود.

در نهایت، زیستگاه‌های آینده چه روی خشکی باشند، چه در دل دریاها، بدون مدیریت شهری نوآور، انعطاف‌پذیر و مشارکت‌گرا، صرفاً طرح‌هایی فانتزی خواهند ماند. آینده‌نگری، حکمرانی هوشمند و پیوند عمیق با تحولات فناورانه، سه ستون اصلی برای ساخت و پایداری زیستگاه‌های آینده بشر خواهد بود. شهرهای شناور نه فقط نشانه‌ای از فرار بشر از مشکلات امروز، بلکه تجلی جسارت انسان در مواجهه با آینده‌ای ناشناخته هستند.

نویسنده و محقق: محسن راعی