در نیمه مرداد ۱۴۰۰ و آغاز شورای ششم یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که اغلب اعضای شورا در خصوص آن دغدغه داشتند وضعیت پروژه قطار شهری کرج بود. خصوصا گزارش شهردار وقت جناب آقای دکتر کمالی‌زاده در جلسات هم‌اندیشیِ قبل از شروع به کار رسمی، حاکی از پیشرفت مناسب پروژه طی ۳ سال گذشته بود.
بلافاصله پس از شروع به کار رسمی شورا و تعیین ترکیب کمیسیون‌ها در کنار ریاست محترم کمیسیون جناب آقای مهندس محمدی به عنوان یکی از اعضای کمیسیون عمران در جلسات و بازدیدهای مختلفی در خصوص قطار شهری شرکت کردم. به ابتکار شهردار وقت جلساتی روزهای دوشنبه ساعت ۶.۵ صبح در محل باشگاه میلاد با حضور اعضای شورا، شهردار و معاونان ایشان برای بررسی موضوعات و پروژه‌های مهم شهر تشکیل می‌شد که اولین جلسه به موضوع مترو اختصاص یافت.
سوال مهمی که با توجه به برخی شبهه‌افکنی‌های رسانه‌ای جای تامل دارد این است که آیا قطار شهری در پایان دوره پنجم آماده افتتاح یا بهره‌برداری بود؟
اسناد فنی پروژه خصوصا گزارش مشاور کارفرما و صورت وضعیت‌های پیمانکار پروژه در این خصوص کاملا گویای شرایط است اما فارغ از مستندات فنی توجه به این موارد در خصوص ادعای مذکور قابل تامل است:
- تصاویر و مستندات در خصوص وضعیت ساختمانی ایستگاه‌های چهارراه طالقانی (ایستگاه K) و ۴۵ متری گلشهر (ایستگاه F)
- تصاویر و مستندات در خصوص وضعیت تجهیزات داخلی ایستگاه‌های چهارراه طالقانی (ایستگاه K) و ۴۵ متری گلشهر (ایستگاه F) مانند گیت، سیستم‌های پایش تصویری و ...
- عدم تعیین تکلیف مسائل مربوط به ترخیص پله‌برقی‌ها و آسانسورهای ایستگاه‌های مذکور (نصب و راه‌اندازی هم منطقا متوقف به انجام این مهم بود)
- عدم نصب ریل سوم و اینترکانکشن‌های مربوطه
- وضعیت تجهیزات برقی خصوصا تامین توان مورد نیاز (به بیان فنی‌تر تبدیل توان ۲۰ کیلوولت AC به ۷۵۰ ولت DC)
- عدم نصب سامانه‌های LPS، TPS و ...
- واگن‌هایی که طی مسائل تاسف‌باری که شرح آن در این مقال نمی‌گنجد در شرکت واگن‌سازی تهران در دست تعمیر بود و بنا بود تست توسط ۳ واگن امانی از شهر تهران با دیزل انجام شود که پرواضح است ارزش چنین تستی قابل مقایسه با تست فعلی که به صورت واقعی و استاندارد خصوصا با بکارگیری ATP انجام شد، نیست.
- جزئیات فنی مهمی که مغفول واقع شده بودند صرفا به عنوان نمونه در حدود ۴۰۰ بند جوش ترمیت ریل‌ها که اخیرا انجام شد.
موارد فوق حاکی از آن است که در زمان آغاز به کار شورای ششم قطار شهری در مرحله تست سرد نیز قرار نداشت چه رسد به تست گرم و بهره‌برداری آزمایشی.
با عبور از حاشیه فوق به متن روایت بازگردیم، ماحصل جلسات مذکور و پیگیری‌های اعضای دوره ششم نهایتا به چند مسئله مهم زیر منجر شد:
- لزوم و اولویت اجرای پروژه قطار شهری (طیفی وسیعی که یک سوی آن تعطیلی پروژه به دلایلی من جمله فقدان تاثیر قابل توجه در ترافیک شهری، قیمت گزاف، عدم اجرای تعهدات دولت و ... بود و سوی دیگر آن افتتاح سریع محدوده F تا K حتی با هزینه‌های گزاف)
- ارزیابی عملکرد پیمانکار پروژه (شرکت سابیر) و تصمیم‌گیری در خصوص استمرار فعالیت این شرکت با در نظر گرفتن تجربه ناموفق خلع قبلی که منجر به تعطیلی ۳ ساله پروژه شد.
- مسائل فنی مانند دپو، تجهیزات الکتریکال، بهینه سازی و بازطراحی ایستگاه‌ها، تامین ناوگان و...
- مسائل قراردادی و حقوقی خصوصا تمدید قرارداد، نرخ تسعیر ارز، ادعاهای پیمانکار و ...
- اولویت جبهه(های) کاری فعال و توالی راه‌اندازی ایستگاه‌ها
- تامین مالی پروژه
- نظام پرداخت به پیمانکار و هزینه‌کرد در پروژه
- ساختار سازمانی سازمان قطار شهری
- وضعیت مشاور کارفرما و تغییر آن در ماه‌های آخر شورا
مسائل قطار شهری کرج دارای وجوه مختلفی هستند که در ۳ دسته کلی قابل افراز است: حقوقی، مالی و فنی. نهایتا طی جلسات مختلف مقرر گردید کارگروهی برای پیگیری موضوع تشکیل شود. کارگروه مذکور با ترکیب زیر از اعضای شورا تشکیل شد: مسعود محمدی، محمد اسدیان، علی قاسم‌پور، علیرضا رحیمی، علی ذبیحی و مجتبی حاجی‌قاسمی. همچنین آقای دکتر چپردار (ریاست سال اول شورا) پیگیری‌های موثر و مستمری در خصوص این پروژه داشتند. کارگروه در گام اول دو نفر از افراد صاحب نظر و مجرب در حوزه مترو را به عنوان مشاور در حوزه فنی به کارگیری نمود و جلسات منظم کارگروه با حضور ارکان پروژه به صورت مستمر برگزار شد و در حال حاضر نیز این روند ادامه دارد. البته در خصوص بخش‌های حقوقی و مالی توفیق چندانی نداشتیم و نتوانستیم در ترکیب مشاوران شاهد حضور افرادی از این جنس باشیم. در نهایت با رویکرد فنی کارگروه، سیاست‌های زیر تدوین و طی ۱۸ ماه گذشته عملیاتی گردید:
- لزوم استمرار پروژه قطار شهری، به تعبیر دیگر به نظر می‌رسد با در نظر گرفتن کلیه ملاحظات خصوصا رویکرد مالی و آینده‌نگر دیدگاه تعطیلی پروژه قطار شهری فاقد پشتوانه علمی و فنی است.
- اولویت اتصال خط ۲ کرج به خط ۵ تهران به بیان عملیاتی اتصال ایستگاه چهارراه طالقانی به ایستگاه پل فردیس که منجر به شروع عملیات ایستگاه Q (شهید سلطانی)، ایستگاه‌های M (هفت تیر)، O (مصباح) و P (امام حسین(ع)) گردید. لازم به ذکر است در حال حاضر پیشرفت بخش ساختمانی ایستگاه شهید سلطانی در حدود ۴۰ درصد است که حاصل کار کمتر از یک سال اخیر است.
- استمرار عملیات راه‌اندازی محدوده چهارراه طالقانی تا ۴۵ متری گلشهر (F تا K) به صورت کاملا فنی و استاندارد با افق بهمن ۱۴۰۱
- ادامه فعالیت سابیر با توجه به تجارب گذشته در کنار مدیریت حرفه‌ای مسائل حقوقی در آینده
- پیگیری عملیاتی مسائل فنی و قراردادی منجر به نتایج ملموس خصوصا در بخش دپو، ناوگان، تجهیزات الکتریکی، تمدید قرارداد و ...
- اصلاح ساختار سازمانی سازمان قطار شهری و تدوین اساسنامه جدید
یکی دیگر از رویکردهای کارگروه تاکید به شهردار محترم وقت جهت بکارگیری فردی در جایگاه ریاست سازمان قطار شهری بود که علاوه بر تجربه مکفی عملیاتی در حوزه مترو، نسبت به جزییات فنی موضوع و الزامات راه‌اندازی و بهره‌برداری اشراف کامل داشته باشد. نهایتا این رویکرد منجر به انتخاب آقای کوزه‌کنانی شد که به نظر می‌رسد تجربه نسبتا موفقی در قیاس با تجارب چند سال گذشته بوده است.
در پایان ذکر دو نکته ضرورت دارد:
- در ادبیات پروژه‌های فنی و صنعتی کلمات و عبارات تعاریف خاص خود را دارند مانند تست سرد، تست گرم، بهره‌برداری آزمایشی، تحویل موقت، تحویل دائم و... و. قطعا مترو کرج در حال حاضر آماده بهره‌برداری نهایی و مسافرگیری نیست و آنچه در روزهای اخیر انجام گرفت تست گرم بود و پس از طی مراحل و پروتکل‌های فنی به بهره‌برداری نهایی و مسافرگیری پیوسته نیز خواهد رسید.
- نکته دوم اینکه جا دارد از کلیه مسئولان کشوری، استانی و شهری که طی حدود دو دهه گذشته در این پروژه منشا اثر بوده‌اند تشکر کنم و امیدوارم در شرایط اقتصادی کنونی بتوانیم تا پایان دوره ششم پیشرفت مناسبی در این پروژه داشته باشیم که نتیجه آن در ترافیک شهر کرج ملموس باشد.
مجتبی حاجی قاسمی
منتشر شده در تاریخ ۲۰ بهمن ماه ۱۴۰۱
ارسال نظر